Irolbak ang presyo sa lana!

Grabeng katagbawan ang naangkon sa mga lokal nga kumpanya sa lana sa pagsaka sa presyo sa produktong petrolyo sa niaging duha ka bulan. Sukad niadtong Enero niining tuiga, misaka ang presyo sa diesel og kapin sa ₱18 matag litro ug ₱20 matag litro ang gasolina. Ang presyo sa 11 ka kilo nga tangke sa LPG nimahal usab og kapin sa ₱100. Dungan sa pagtubo sa ginansya sa mga kumpanya, misaka usab ang kita sa kurakot nga rehimeng Duterte gikan sa patungpatong nga buhis nga gipahamtang niini sa lana.

Kining tanan dugang palas-anon sa katawhang Pilipino nga kanhi nang nabug-atan sa taas nga presyo sa palaliton ug pagkunhod sa kita ug suhulan tungod sa pandemya. Matud sa Ibon Foundation, sukad Setyembre, mitaas og ₱97.50 kada adlaw ang gasto sa mga drayber sa dyip 11 ka litro sa gasolina nga ginakonsumo matag adlaw. Mitaas usab og ₱1,653 ang gasto sa usa ka mag-uuma nga nagagamit og 190 ka litro nga diesel matag ektarya sa usa ka siklo sa pagpananum.

Matud usab sa Pamalakaya, nadugangan ang gasto sa gasolina sa mga mangingisda og ₱720 matag semana. Tungod niini, napugos sila nga managat sulod lang sa upat ngadto sa unum ka oras kumpara sa naandang walo ka oras aron makadaginot.

Siguradong mosaka usab ang presyo sa mga batakang palaliton ug serbisyo sa umaabot nga mga bulan. Dugang gasto kini sa transportasyon, pagpalit og pagkaon, sugnod alang sa pagluto ug uban pa. Napugos ang katawhan nga mag-antus atubangan sa kakulang sa subsidyo ug ayuda sa daghan kaayong ubos og kinitaan ug walay trabaho. (Niadtong Setyembre, ang tantos sa kawalay trabaho misaka na usab sa 8.9%, tungod nag-una sa pagkaguba sa mga uma. Ang inflation o tantos sa pagsaka sa presyo sa palaliton gilauman nga molapas sa 5% sa umaabot nga mga bulan. Ang mga presyo sa pagkaon ug ilimnon mao ang labing paspas nga misaka ngadto sa 5.6% sa Setyembre).

Samtang, nabulahan ang mga multi-bilyunaryo nga kapitalista nga nanag-iya sa Petron, Shell Philippines, Chevron, Phoenix ug uban pang kompanya sa lana. Walay babag nga nagpaburot sa ganansya ang maong mga kumpanya ilalum sa balaod sa deregulasyon sa industriya sa lana.

Sa unang bahin lamang sa tuig, ang Petron, nga gipanag-iyahan sa burgesya-kumprador nga si Ramon Ang, nagdeklara og ₱3.87 bilyon nga netong kita. Ang Shell Philippines nitaho og ₱2.2 bilyones nga kita. Ang mas gamay nga kumpanyang Phoenix, nga gipanag-iyahan sa kroni nga si Dennis Uy, nakakuha og ₱252 milyon sa susamang panahon.

Nakatigum usab ang burukrata-kapitalistang rehimen og minilyon nga pondo pinaagi sa pagpataas sa presyo. Sa pagtuki sa Ibon, mokabat sa ₱6.72 matag litro sa diesel, ₱6.33 kada litro sa gasolina ug ₱33 matag 11-kilo nga tangke sa LPG ang makolekta sa gubyerno sa excise tax pa lang. Kung masuspende ang tanang buhis nga ipatong kanila, mokabat ngadto sa ₱17.50 o 25% ang makibhang sa presyo sa diesel matag litro ug ₱11.35 o 22.7% matag litro sa gasolina. (Ang kalkulasyon gibase sa presyo nga ₱50/litro sa diesel ug ₱70/litro sa gasolina.)

Gisugat sa lain-laing protesta ang walay pugong nga pagsaka sa presyo sa lana sukad sa katapusang semana sa Oktubre sa Metro Manila, Cebu, Panay ug ubang dapit. Ang mga nagprotesta nanawagan alang sa hinanaling pagpaubos sa presyo sa mga produktong petrolyo, pagbasura sa balaod sa deregulasyon sa industriya sa lana ug ang subling pagnasyonalisa sa kumpanyang Petron.