Irolbak ang presyo sang langis!

Busog kaayo ang lokal nga mga kumpanya sang langis sa abot-langit nga pagtimbuok sang mga presyo sang produktong petrolyo sining nagtaliwan nga duha ka bulan. Halin Enero subong nga tuig, lampas ₱18 kada litro na ang gintaas sang presyo sang diesel kag ₱20 kada litro sang gasolina. Masobra ₱100 man ang gintaas sa presyo sang 11-kilo nga tangke sang LPG. Kadungan sa pagtaas sang kita sang mga kumpanya, nagtaas man ang nakuripon nga pondo sang kurakot nga rehimeng Duterte halin sa nagasinampaw nga buhis nga ginpapanaog sini sa langis.

Ang tanan nga ini dugang nga palas-anon sang pumuluyong Pilipino nga una na nga nagkulo sa mataas nga presyo sang mga balaklon kag buhin sa kita kag sweldo dulot sang pandemya. Sa tantya sang Ibon Foundation, halin lang Septyembre, nagtaas sang ₱97.50 kada adlaw ang gasto sang mga drayber sang dyip sa 11 litro sang gasolina nga ginakonsumo sa kada adlaw. Nadugangan man sang ₱1,653 ang gasto sang isa ka mangunguma nga nagagamit sang 190 litro nga diesel kada ektarya sa isa ka siklo sang pagtanum.

Suno naman sa Pamalakaya, nadugangan sang ₱720 kada semana ang gasto sa gasolina sang mga mangingisda. Bangud sini, napilitan sila nga mangisda sang apat tubtob anum ka oras na lang, imbes sa ginahimo nga walo agud makakinot.

Pat-ud man nga magatimbuok ang presyo sang basehan nga balaklon kag serbisyo sa masunod nga mga bulan. Dugang nga gasto man ini sa transportasyon, pagbakal sang pagkaon, panggatong para sa pagluto kag iban pa. Napilitan man ang pumuluyo nga lukduhon ang mga ini sa atubang sang kawad-on sang subsidyo kag ayuda sa tuman kadamo nga kulang ang kita kag wala sang trabaho. (Sang Septyembre, liwat nga nagrehistro sa 8.9% ang tantos sang wala trabaho, pangunahon dulot sang pagkasamad sang ulumhan. Ginatantya man nga magalampas sa 5% ang tantos sang implasyon sa masunod nga binulan. Pinakamadasig ang pagtimbuok sang mga presyo sang pagkaon kag ilimnon, nga ara sa 5.6% na sang Septyembre.)

Samtang, nagsaulog ang multi-bilyunaryo nga mga kapitalista nga nagapanag-iya sa Petron, Shell Philippines, Chevron, Phoenix kag iban pang kumpanya sang langis. Wala sang sablag nga nakapanghukhok sang kita ang mga kumpanya nga ini sa idalom sang layi sa deregulasyon sa industriya sang langis. Sa unang tunga sang tuig pa lang, naglista na ang Petron, nga ginapanag-iyahan sang kumprador nga si Ramon Ang, sang ₱3.87 bilyong neto nga kita. Ang Shell Philippines naman nagreport sang ₱2.2 bilyong kita. Ang mas gamay nga kumpanyang Phoenix, nga ginapanag-iyahan sang kroni nga si Dennis Uy, nagakita sang ₱252 milyon sa pareho nga panahon.

Minilyon man ang nahugakom nga pondo sang burukrata-kapitalistang rehimen sa pagtaas sang mga presyo. Sa pagtuon sang Ibon, nagalab-ot sa ₱6.72 kada litro sang diesel, ₱6.33 kada litro sang gasolina kag ₱33 kada 11-kilo nga tangke sang LPG ang ginahukhok sang gubyerno sa excise tax pa lang. Kon isuspende ang tanan nga nakapatong nga buhis sa mga ini, mahimo pa nga magalab-ot sa ₱17.50 o 25% ang mabuhin sa presyo sang diesel kada litro kag ₱11.35 ukon 22.7% kada litro sang gasolina. (Ginbase ang kalkulasyon sa presyo nga ₱50/litro sang diesel kag ₱70/litro sang gasolina.)

Ginsug-alaw sang nagkalainlain nga protesta ang wala-untat nga pagtaas sang presyo sang langis halin ulihing semana sang Oktubre sa Metro Manila, Cebu, Panay kag iban pang lugar. Ginpanawagan sang mga nagprotesta ang gilayon nga pagnubo sang presyo sang mga produktong petrolyo, pagbasura sang layi nga nagderegularisa sa industriya sang langis kag liwat pagnasyunalisa sa kumpanyang Petron.

Leave a comment